Przetoka szyjno-jamista (carotid cavernous fistula − CCF) to nieprawidłowe połączenie pomiędzy tętnicą szyjną wewnętrzną lub zewnętrzną a zatoką jamistą; najczęściej jest to zmiana pourazowa, rzadko pojawia się spontanicznie.
Objawy kliniczne zależą przede wszystkim od etiologii, lokalizacji oraz właściwości hemodynamicznych przetoki. Głównym obserwowanym objawem jest wytrzeszcz gałki ocznej. Wczesne rozpoznanie przetoki szyjno-jamistej może ustrzec chorego przed znacznym osłabieniem widzenia lub nieodwracalną utratą wzroku. Z tego powodu przetoka szyjno-jamista wymaga szybkiego zdiagnozowania i leczenia.
Celem pracy było przedstawienie trudności diagnostycznych w rozpoznaniu przetoki szyjno-jamistej. Pięćdziesięcioczteroletnia kobieta została przyjęta do Kliniki Okulistyki z powodu narastającego wytrzeszczu gałek ocznych oraz pogorszenia ostrości wzroku. Wytrzeszcz sugerował orbitopatię tarczycową. Wykonano złożoną diagnostykę okulistyczną, przeprowadzono liczne konsultacje oraz obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (magnetic resonance − MRI) i angiografię rezonansu magnetycznego (angio-MR; magnetic resonance angiography − MRA) naczyń żylnych mózgowia, które ostatecznie ujawniły obecność patologii w okolicy zatok jamistych. Pacjentkę przekazano do ośrodka referencyjnego w celu wykonania w trybie pilnym angiografii tomografii komputerowej (angio-TK; computed tomography angiography − CTA). Po potwierdzeniu przetoki szyjno-jamistej zakwalifikowano ją do zabiegu przeznaczyniowej embolizacji, po której większość objawów okulistycznych się wycofała.
Diagnostyka różnicowa w przebiegu przetoki tętniczo-żylnej jest problematyczna. Z badań obrazowych w diagnostyce przetoki szyjno-jamistej podstawową rolę odgrywa badanie angiograficzne naczyń mózgowych, które jest często jedynym badaniem pozwalającym na jednoznaczne rozpoznanie przetoki.
